Bütünleşik Bina Tasarımı Yaklaşımı
Bütünleşik bina tasarımı yaklaşımı yatırımcı, yüklenici ve tasarım ekibinin koordineli bir şekilde çalışması ile binaların enerji ve çevre performansında büyük iyileştirmeler yapmayı amaçlayan süreç odaklı bir yöntemdir. Bu yaklaşımda bina geliştirme, tasarım, yapım ve yönetiminde işbirliği yapılarak performans düzeyinin önemli ölçüde yükseltilmesi sağlanır [1].
Genellikle yeşil bina sertifika alım sürecinde uygulanan bu yaklaşımın temelinde, sürecin bir bütün şeklinde ele alınması yoluyla tüm paydaşlarla beraber verimlilik esaslı çalışmaların yürütülmesi yer almaktadır.
Sürdürülebilir kalkınma prensipleri doğrultusunda dünyada birçok ülkede doğal kaynakları daha az kullanan, daha az enerji tüketen, çevresel etkisi daha az olan binaların tasarımları yapılmaya başlamıştır. Bu kapsamda enerji verimliliği olan binalar, yüksek performanslı binalar, “0” enerjili binalar, pasif evler gibi birçok uygulama ortaya çıkmış, sonrasında daha kapsayıcı bir uygulama yöntemi olan yeşil bina sertifika sistemleri kullanılmaya başlanmıştır. Tüm bu uygulamalar bütünleşik bina tasarımı yaklaşımını baz almaktadır. Bu yaklaşımla çevreye daha az zarar veren, yaşam döngüsü prensibiyle ele alınmış ve iç hava kalitesinin de değerlendirildiği yapılar inşa edilmeye başlanmıştır [2].
Bütünleşik bina tasarımı yaklaşımını geleneksel tasarım yaklaşımından ayıran özellikler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır [3]:
Tablo 1: Bütünleşik bina tasarımı yaklaşımı farkları
| Bütünleşik Bina Tasarımı Yaklaşımı | Geleneksel Tasarım Yaklaşımı |
| Yapıya ilişkin enerji ihtiyacı, çevresel etkiler, malzeme ve doğal kaynak kullanımı, atık yönetimi ve kullanıcı ilişkileri bir bütün olarak ele alınır. | Tasarım süreci lineerdir. |
| Ekip elemanları tümüyle süreç içindedir. | Ekip elemanları sadece gerektiğinde sürece katılır. |
| Kararlar ekiplerle alınır. | Daha çok karar, daha az kişiyle alınır. |
| Yaşam döngüsü maliyeti ve faydalar önceliklidir. | Öncelik maliyettedir. |
| Tam bir optimizasyon için sistemlerin birbirleriyle ilişkileri göz önüne alınır. | Her sistem tek başına incelenir. |
| Disiplinler arası işbirliği ilk adımda başlar, projenin başlangıç süreci uzundur; ekip birbirinin süreçlerini, bilgilerini alır. Sonunda sürpriz yoktur. | Erken aşamada daha az zaman, enerji ve işbirliği vardır. Çoğu zaman amaçlar, diğer iş gruplarıyla gerekli iletişimi sağlamadan gerçekleştirilmeye çalışılır. |
Kaynakça:
- Bütünleşik Bina Tasarımı Yaklaşımının Türkiye Ortamı Ve Koşullarına Uyarlama Raporu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, 2016.
- Bina Enerji Performansı ve Bütünleşik Bina Yaklaşımı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 6.Enerji Verimliliği Fuarı, 2015.
- Dr. Duygu Erten, Yeşil Bina ve Bütünleşik Tasarım.
Özgen KÜÇÜKİL
Uzman
Yeşil Büyüme Politikaları Birimi
ozgen.kucukil@izka.org.tr