Turizm uydu hesapları, turizmin ekonomik etkilerini arz ve talep yönü ile dikkate alan, Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) işbirliğinde geliştirilmiş hesaplama aracıdır. Ziyaretçi sayısı, konaklama süresi, ziyaretçiler tarafından yapılan harcamalar gibi turizm hareketliliğini gösteren verilerin turizmin ekonomiye genel katkısını ölçme bakımından yetersiz kalması çerçeve bir araç geliştirme ihtiyacını doğurmuştur. 1983 yılında UNWTO Genel Kurulu’nda turizmin ekonomik etkisinin diğer sektörlerle karşılaştırılabilmesine yönelik tek tip ve kapsamlı ölçümleme aracı geliştirilmesi önerisi ile başlayan süreç doksanlı yıllarda turizmin ulusal hesaplamalarla ilişkisi üzerine çalışmalar ile devam etmiştir. Uluslararası üç örgütün oluşturduğu platform, turizm uydu hesaplarının metodolojik çerçevesinin oluşturulmasına ilişkin çalışmalarını 2000 yılında tamamlamıştır. İzleyen dönemde Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Uluslararası Para Fonu (IMF),  Latin Amerika Ülkeleri Ekonomik Komisyonu (UNECLAC), Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) de katkıları ile kavramların netleştirilmesi ve ülkeler arası tanımlama farklılıklarının azaltılması amacıyla 2008 yılında sistemde önemli güncellemeler yapılmıştır (OECD, 2008).

Turizm uydu hesapları bu uygulamayı ulusal hesap sistemlerine dâhil eden ülkeler için turizm istatistiklerinin kapsam ve kalitesinin iyileştirilmesi yanı sıra turizmin makroekonomik analizi için imkân sağlamaktadır (Eurostat, 2019). Turizm harcamalarının dış aktif, dış pasif ve iç turizm harcamaları olarak hesaplandığı, turizm tüketimi, turizmde istihdam ve yatırımların dâhil olduğu sistem ile turizmde brüt katma değer, gayri safi yurtiçi hâsıla ve işgücü piyasasına etki benzeri hesaplamalar mümkün hale gelmektedir.

Kaynakça:

• OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) (2008). Tourism Satellite Account: Recommended Methodological Framework 2008
• OECD Turizm İstatistikleri
• Eurostat (2019). Tourism Satellite Accounts in Europe.

Gökçe AYDOĞDU
Uzman
Mavi Büyüme Politikaları Birimi
gokce.kalyoncu@izka.org.tr