/  Mavi Büyüme   /  Zararlı Alg Patlaması

Zararlı Alg Patlaması

_
Mavi Büyüme
, ,

Tüm doğal su kaynaklarında bulunabilen, güneş ışığını kullanarak fotosentez yapan mikroskobik canlılar olan alglerin belirli çevresel koşullar oluştuğunda gösterdikleri hızlı çoğalmaya alg patlaması denilmektedir. Işık, sıcaklık, tuzluluk, pH ve besin miktarı gibi şartlara bağlı olarak, yaklaşık 300 mikro alg türünün zaman zaman toksik maddeler üretebildiği ve ani çoğalma gösterdiği bilinmektedir. Bilim insanları, toksin üreten alglerin aşırı ve hızlı çoğalmasıyla oluşan olayları “Zararlı Alg Patlaması” (HAB – Harmful Algal Bloom) olarak adlandırmaktadır (UNESCO, 2021).

Zararlı alg patlamaları sırasında suyun görünümünde belirgin renk değişimleri gözlemlenebilir. Tatlı su ortamlarında görülen bazı türler suya yeşil bir renk kazandırırken, denizel ortamlarda ortaya çıkan diğer türler suyun paslı kırmızıya çalan bir ton almasına neden olur (Sümer, 2023). Tarımda kullanılan gübrelerin suya karışmasıyla artan azot ve fosfor miktarı, zararlı alg patlamalarını tetiklemektedir. Ayrıca iklim değişikliğinin neden olduğu su sıcaklıklarındaki artış da bu süreci hızlandırmakta ve etkisini arttırmaktadır (Eren, 2021).

Zararlı alg patlamaları, sudaki oksijen miktarını azaltarak balıklar ve diğer su canlılarının yaşamını zorlaştırır; kitlesel ölümlere ve ekosistem dengesinin bozulmasına yol açar. Su yüzeyinde yoğunlaşan algler, güneş ışığının alt tabakalara ulaşmasını engelleyerek diğer fotosentetik canlıların yaşamını tehdit eder. Bu durum, özellikle su ürünleri yetiştiriciliği gibi ekonomik alanlar için büyük riskler oluşturur; sürdürülebilirlik ve gıda güvenliği açısından endişelere neden olur. Ayrıca insan sağlığı için de ciddi bir tehlikedir. Toksinli deniz ürünlerinin tüketilmesi ya da kirli suyla temas edilmesi hastalıklara, hatta ölüme yol açabilir (NIEHS, 2025).

Şekil 1: 13 Temmuz 2005 tarihli MERIS görüntüsü, Baltık Denizi üzerindeki geniş bir siyanobakteri alg patlaması Kaynak: ESA, UN
Şekil 2: Yeni Zelanda’daki Cape Rodney yakınlarındaki Leigh bölgesinde kırmızı alg patlaması
Kaynak: Yeni Zelanda Su ve Atmosfer Araştırmaları Ulusal Enstitüsü adına Miriam Godfrey, UN
Şekil 3:  İzmir’de Alg Patlaması
Kaynak: İzmir Büyükşehir Belediyesi

Eslem GÜLSEVER
Saha Uzmanı
Mavi Büyüme Politikaları Birimi
eslem.gulsever@izka.org.tr

Kaynakça