1890’lı yıllardan bu yana elektrik üretimi amacıyla kullanılan rüzgâr türbinlerinde yaşanan teknolojik gelişmeler gün geçtikçe artmış, rüzgar türbinlerinin kullanım alanları da bu doğrultuda genişlemiştir. Karasal alanlardaki yatırım alanlarının azalması ve rüzgâr enerjisi bakımından deniz alanların karasal alanlara göre daha çok zenginlik göstermesi sebebiyle son yıllarda denizel alanlarda da çalışabilen rüzgâr türbinleri geliştirilmiştir. Bu doğrultuda, denizel alanlarda konuşlanan rüzgâr türbinlerine “Denizüstü (Offshore) Rüzgâr Türbini” denilmektedir.

Denizüstü rüzgâr türbini (DRT) çiftliklerinin ilki 1991’de Danimarka’nın Vindeby kasabasında kıyıdan 2 km uzaklıkta ve 4 m su derinliğinde (11 adet, rotor çapı 35 m olan her biri 450 kW rüzgâr türbini) yapılmıştır. Bu tarihten itibaren özellikle Danimarka, Almanya, Birleşik Krallık, Hollanda gibi Avrupa ülkelerinde Kuzey Denizi’ne yerleştirilen çiftlikler giderek yaygınlaşmıştır. Bu yaygınlaşmanın temel sebebi açık denizlerde tutarlı/devamlılık gösteren ve yüksek rüzgâr hızı potansiyelinin karaya göre daha fazla olmasıdır.

DRT’lerinde kullanılmakta olan temeller 4 gruba ayrılmaktadır. Bunlar: (1) Kazıklı temeller (tekil kazıklı, grup kazıklı, jacket-kafesli sistemli kazıklı temel), (2) Ağırlık tipi temeller, (3) Vakumlu kova keson tip temeller, (4) Yüzer tip temeller’dir. Temel tipi seçimini genel olarak su derinliği, arazi koşulları, türbin çeşitleri, rüzgâr hızı, dalga yüksekliği, vb. faktörler etkilemektedir.

Genel olarak deniz suyu derinliğinin 50 metreden az olması halinde sabit temelli denizüstü rüzgâr türbinleri tercih edilirken, 50 metrenin üzerindeki derinliğe sahip alanlarda yüzer denizüstü rüzgâr türbinleri tercih edilmektedir. Buna ilave olarak bu iki teknoloji kendi içinde alt uygulamaları da barındırmaktadır.

DRT’ler deniz üzerinde olduklarından dolayı, kurulum maliyeti karadakilere oranla çok daha fazladır. 15 MW’ı bulan denizüstü rüzgâr türbini kapasiteleri karasal rüzgâr türbini kapasitelerinin 2-3 katı kadar yüksek olabilmektedir.

Kaynakça

• Elibüyük, U., & Üçgül, İ. (2014). Rüzgâr Türbinleri, Çeşitleri Ve Rüzgâr Enerjisi Depolama Yöntemleri. SDÜ Yekarum e-Dergi, 2(3).
• Huvaj Huvaj Sarıhan, N., Caceoğlu, E., & Baidol, Y. (2019). Deniz Üstü Rüzgâr Türbinleri: Temel Tipi Seçimi ve Deniz Tabanı Zemin Araştırmaları.
• Kaya, B., & Oğuz, E. (2019). Tekil Kazık Temelli Açık Deniz Rüzgâr Türbinlerinin Avrupa’daki Gelişimi.
• Lynn, P. A. (2012). Onshore and Offshore Wind Energy: An Introduction. Chichester: John Wiley & Sons.
• Nurbay, N., & Çınar, A. (2005). Rüzgâr türbinlerinin çeşitleri ve birbirleriyle karşılaştırılması. III. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, 19-21.

M. Sencer ÖZEN
Uzman
Yatırım Destek Ofisi
sencer.ozen@izka.org.tr