Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) kaynak verimliliği kavramını; doğal kaynakların sürdürülebilir bir yolla verimli şekilde ortaya çıkarılması, işlenmesi ve tüketilmesiyle beraber tüketimden kaynaklanan çevresel etkilerinin tüm yaşam döngüleri boyunca azaltılması olarak tanımlamaktadır. Kaynak verimliliği ile daha az malzeme tüketimi yoluyla üretim sağlanarak, insani ihtiyaçlara cevap verilirken dünyanın ekolojik taşıma kapasitesinin de korunması amaçlanmaktadır [1].

Avrupa Birliği ise kaynak verimliliğini sahip olduğumuz tüm kaynakların (toprak, hava, su, biyoçeşitlilik, ekosistemler vb.) daha verimli kullanılması ya da daha az kaynak ile daha çok iş yapmak olarak ve kaynak kullanımı ile ortaya çıkan olumsuz etkilerin azaltılması olarak tanımlamaktadır [2].

Genel olarak ifade etmek gerekirse, kaynak verimliliği, ekonomik faaliyetlerin etkin doğal kaynakları nasıl faydalı malzeme ürünlerine veya ekonomik çıktıya dönüştürdüğünü ve çevre üzerindeki etkileri azalttığını ifade eder. Kaynak verimliliğinin üç temel bileşeni şunlardır: teknik verimlilik (girdi başına malzeme çıktısı oranı), kaynak verimliliği (ekonomik çıktı veya malzeme girdisi birimi başına katma değer) ve çevresel yoğunluk (katma değer birimi başına çevresel basınç) [3].

Sürdürülebilir kalkınma, günümüz dünyasında imzalanan uluslararası antlaşmalarla küresel bir uygulama planı haline gelmiştir. Bu anlayış, ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişme hedeflerinde ortak paydayı “sürdürülebilirlik” olarak belirlemektedir. Geleceği de sahiplenen bu ortak hedef ile daha iyi bir hayata ilişkin beklentilerin karşılanması amaçlanmaktadır [4].

Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için en etkili eylem; sosyal, ekonomik ve farklı ölçeklerdeki çevre sistemlerinin arasındaki etkileşimlerin yer aldığı bir sistem yaklaşımını gerektirir. 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi’nin hedeflerine ulaşmak için, kaynak verimliliği stratejilerinin, kaynak tüketim modellerini sürdürülebilir seviyelere çekebilecek önlemlerle tamamlanması gerekmektedir [5].

Kaynakça

[1] “ABC of SCP”, UNEP, 2010.

[2] “Sustainable Industry: Going for Growth & Resource Efficiency”, European Commission, 2014.

[3] “Policy Brief of Resource Efficiency”, GIZ, 2019.

[4]  Sürdürülebilir Kalkınma

[5] “Resource Efficiency For Sustainable Development”, UNEP, 2018.

Özgen KÜÇÜKİL 
Uzman 
Yeşil Büyüme Politikaları Birimi 
ozgen.kucukil@izka.org.tr