Özellikle insan tüketimi için su organizmalarının kontrollü şekilde yetiştirildiği bir süreç olan su ürünleri yetiştiriciliği, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar, su bitkileri, algler ve diğer su canlılarının yetiştirilmesi olarak tanımlanabilir.  Tüm dünyada gerçekleştirilebilecek bir faaliyet olan su ürünleri yetiştiriciliği, denizler, nehirler ve göller veya yapay su ortamları gibi farklı doğal ortamlarda kontrollü koşullar altında tatlı su ve tuzlu su popülasyonlarının yetiştirilmesini içerir.

Balık yetiştiriciliği su ürünleri yetiştiriciliğinin en yaygın şeklidir. Çiftlikten sofraya gelinceye kadarki süreçte işleme yöntemleri türden türe farklılık gösterebilmektedir. Fakat genel olarak, üretim zincirinin kuluçkahanelerde başlayıp deniz ürünleri tezgahında biten dört aşaması vardır. Sürecin ilk aşaması kuluçkahanedir. Balıkların ıslahı, yumurtaların kuluçkalanması ve balıkların erken yaşam aşamalarında yetiştirilmesi burada gerçekleşir. Hayvanlar yeterince olgunlaştıktan sonra, yem fabrikalarında (su ürünleri yetiştiriciliğinin başka bir aşaması) üretilen yem kullanılarak hasat boyutuna büyütüldükleri çiftliğe aktarılırlar. Balıklar daha sonra bir işleme tesisine nakledilir, burada paketlenir ve gıda perakendecilerine ve marketlere gönderilir.

Modern su ürünleri yetiştiriciliğinin Akdeniz bölgesindeki başlangıcı 1970’lere dayanmaktadır. Özellikle 1997’den 2007 yılına kadar olan on yıllık süreç sektördeki büyümenin en hızlı gerçekleştiği dönem olmuş, bu dönemde %70’lik rekor bir büyüme gerçekleşmiştir. Sektör AB nezdinde ise beş ülkede yoğunlaşmaktadır. İspanya, Fransa, İtalya, Birleşik Krallık ve Yunanistan AB’deki toplam satış değerinin %74’ünü elde etmektedir. AB genelinde su ürünleri sektöründeki toplam girişim sayısının 12.500, çalışan sayısının ise 75.300 olduğu tahmin edilmektedir. Ve doğal stokların azalmasına, su ürünlerine olan talebin artmasına paralel olarak sektörün gelişmeye devam edeceği beklenmektedir (EC, 2020).

Kaynaklar

• Solar Navigator

• European Commission (EC), 2020, Interim Evaluation of the Open Method of Coordination (OMC) for the Sustainable Development of EU Aquaculture.

• Plan Bleu (2015), Economic and social analysis of the uses of the coastal and marine waters in the Mediterranean.

Mustafa ÜSTÜNEL
Uzman
Mavi Büyüme Politikaları Birimi
mustafa.ustunel@izka.org.tr