3R kuralı, Reduce, Reuse and Recycle kelimelerinin kısaltması olup Türkçeye azalt, tekrar kullan ve geri kazandır şeklinde çevrilebilecek bir çevre politikası önermesidir. Bu önermeyle öncelikle kaynak kullanımını azaltmak, ardından tekrar kullanmak ve doğaya geri kazandırmak ilkeleri benimsenmiştir. 

Azaltmak, üretilen atık miktarını azaltmak için üretimde kullanılan kaynağı dikkatli kullanmayı seçmek anlamına gelir. Yeniden kullanım, hala kullanılabilir yönleri olan çıktı veya çıktıların tekrar tekrar kullanılmasıdır. Geri dönüşüm ise, atığın kendisinin kaynak olarak kullanılması anlamına gelir. Atık minimizasyonu, öncelikle 3R’lerin ilki, “azaltma”, ardından “yeniden kullanma” ve ardından “geri dönüşüm” üzerine odaklanarak verimli bir şekilde gerçekleştirilebilir [1].  

Atıklar potansiyel bir kaynak olarak görülmelidir. Bu nedenle bu malzemeden en iyi şekilde yararlanmak esastır. Kullanımı en aza indirgeme, geri kazanma ve geri dönüşüm yoluyla toplum sadece kıt kaynakları kurtarmaz, aynı zamanda çevreyi de korur ve atıkların yönetiminden sorumlu kurumların üzerindeki yükü de hafifletmiş olur [2]. 

Etkili atık yönetimi için hükümetler çeşitli adımlar atmaya başlamıştır. 3R (azaltma, yeniden kullanma ve geri dönüşüm) tabanlı entegre katı atık yönetimi öncelikle atık miktarını azaltmak hedeflenir. Bununla atık toplama hizmetlerinin yanı sıra arıtma ve nihai bertaraf tesislerine olan yükü azaltacaktır. Üretim boyutunda atık miktarını azaltmak için teknolojik çözümler getirilmiştir [3]. 

Tablo 1: 3R kuralının döngüdeki yeri [4] 

Kaynakça 

• [1] ENV
• [2] “3R’s Concept: Reduce, Reuse & Recycle”, Umar S., Sehab P., Yagnik P., International Journal for Scientific Research & Development| Vol., 6, Issue 03, 2018. 

• [3] “Waste Management (Hazardous and Solid Wastes)”, United Nations Economic And Social Commission for Asia and the Pacific, 2009. 
• [4] “Reduce, Reuse and Recycle (the 3Rs) and Resource Efficiency as the basis for Sustainable Waste Management”, C. R. C. Mohanty UNCRD, 9 May 2011. (Asıl Kaynak Sound Material-Cycle Society, Japan.) 

Özgen KÜÇÜKİL 
Uzman 
Yeşil Büyüme Politikaları Birimi 
ozgen.kucukil@izka.org.tr