“Giyilebilir teknolojiler”, “giyilebilir cihazlar” ve “giyilebilir akıllı ürünler” gibi terimlerin tümü vücuda rahatça giyilebilecek kıyafet ve aksesuarların içine yerleştirilen/gömülen elektronik teknolojileri ifade etmektedir. [1] En yalın haliyle giyilebilir teknolojiler, kullanıcının vücuduna takılan teknolojik cihazlar olarak tanımlanabilir. [2] Söz konusu cihazlar, minyatürleştirilmiş bilgisayar ve sensörler sayesinde kullanıcının vücuduna zahmetsizce takılabilmektedir. Üzerindeki sensörler aracılığıyla kullanıcının ve/veya çevresinin verilerini toplayan giyilebilir cihazlar, kompakt yapıları nedeniyle veri depolama için düşük kapasiteye sahip olduğundan bunları akıllı cihazlara iletmektedir. [3] Bunu yaparken genellikle Wi-Fi, bluetooth veya mobil veri üzerinden çevrimiçi olarak bir bulut bilişim platformuna bağlanmaktadırlar. [4] Daha fazla minyatürleştirme, artırılmış pil ömrü ve ileri malzeme teknolojileri sayesinde bu cihazlar kullanıcının vücudunda, cilt altında veya kan dolaşımında; implante edilebilir, gömülebilir, hatta sindirilebilir şekilde tasarlanabilmektedir. [5]

GELİŞİMİ

Bazı kaynaklarda giyilebilir cihazların ilk örnekleri 16. yüzyılda yapılan taşınabilir saate veya 1780’de icat edilen dünyanın ilk adımsayarına kadar uzanmaktadır. Bazılarıysa 20. yüzyılın ortalarında piyasaya sürülen Pulsar’ın 1975 yılında ürettiği hesap makinesi kol saatini ilk giyilebilir cihaz olarak kabul etmektedir. Yine de giyilebilir cihazların anlık veri toplama ve aktarma fonksiyonu esas alındığında, 2000 yılında piyasaya sürülen Bluetooth kulaklık, 2004 yılında GoPro, 2013 yılında Google Glass ilk uygulama örnekleri olarak sayılabilir. Bilhassa 2014 yılında sıçrama yapan sektör, günümüzde akıllı saatler, akıllı giysiler, akıllı ayakkabılar, başa takılan ekranlar, akıllı bileklikler, akıllı takılar, akıllı gözlükler gibi çok çeşitli şekillerde karşımıza çıkmaktadır. [6]

Şekil 1: Pulsar Saat

TÜRLERİ

Bazı kaynaklarda giyilebilir teknolojiler; giyilebilir sağlık teknolojileri, giyilebilir tekstil teknolojileri ve giyilebilir tüketici elektroniği olarak üç ana kategoriye ayrılmaktadır. Ayrıca vücut üzerindeki konumlarına göre giyilebilir teknoloji ürünlerini; şekil 2’de gösterildiği üzere baş, göz, kol, bacak- ayak, kulak, gövde, bilek ve diğer ürünler olarak gruplamak da mümkündür.

Şekil 2: Vücut Üzerindeki Konumlarına Göre Giyilebilir Teknoloji Ürünleri

KULLANIM ALANLARI

Giyilebilir teknoloji ürünleri, sağlık, spor ve fitness, turizm, eğlence, moda, eğitim, endüstri, askeri vb. pek çok farklı kullanım alanına sahip yeni bir pazar yaratmıştır. Bazı giyilebilir teknoloji ürünleri Tablo 1’de gösterilmektedir.

Tablo 1: Giyilebilir Teknoloji Ürünleri

PAZAR ÖNGÖRÜLERİ

Küresel pazar araştırma şirketi International Data Corporation (IDC) tarafından yayınlanan giyilebilir cihazlar sektörüne ilişkin rapora göre, 2019 yılında toplamda 345,9 milyon adet giyilebilir cihaz satışı gerçekleşmiş olup bunun 2020’de toplam 396 milyon, 2024 yılında ise 637,1 milyon adede ulaşması öngörülmektedir. 2019 yılında ürün gruplarına göre giyilebilir cihazlarda ilk üç sırayı kablosuz kulaklıklar, akıllı bileklikler ve akıllı saatler almıştır. 2019 yılında Apple giyilebilir cihaz sektörünün lideri olmuştur. Listenin ikinci sırasında Xiaomi, üçüncü sırasıda ise Samsung yer almıştır. Samsung’u, Huawei ve Fitbit markaları takip etmiştir. [7]

Sonuç olarak Giyilebilir teknolojiler, elektroniği günlük yaşama entegre ederek değişen yaşam tarzlarına uygun, fonksiyonel aynı zamanda estetik çözümler sunmaktadır. Cisco Systems’a göre, bağlı giyilebilir cihaz sayısının 2018’de 593 milyondan 2022’de 1 milyar 105 milyona ulaşacağı öngörülmektedir. [8] Sektörde son yıllarda yaşanan yükselişin temelinde giyilebilir cihazların akıllı birer asistana dönüşmesi yer almaktadır. [9] Yakın gelecekte akıllı telefonların tüm fonksiyonlarını yerine getirmesi beklenen giyilebilir cihazların pazar payının daha da artması beklenmektedir.

Kaynakça:

1. Aydın, N. (2020). “Giyilebilir Teknoloji Pazarı”, International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, Vol:6, Issue:14; pp:42-51.
2. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), “Giyilebilir Teknolojiler Raporu”, 2020.
3. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound), “Digital Age: Wearable devices: Implications of game-changing technologies in services in Europe” Working Paper, 2019. (https://euagenda.eu/upload/publications/untitled-262818-ea.pdf)
4. https://ioturkiye.com/2020/11/giyilebilir-teknoloji-fingertrak/
5. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound), “Digital Age: Wearable devices: Implications of game-changing technologies in services in Europe” Working Paper, 2019. (https://euagenda.eu/upload/publications/untitled-262818-ea.pdf)
6. Uludağ İhracatçı Birlikleri, Giyilebilir Teknoloji Raporu, Mayıs 2017.
7. IDC
8. Mordor Intelligence
9. Hürriyet

İpek KOCAOĞLU
Uzman
Yenilik ve Girişimcilik Politikaları Birimi
ipek.kocaoglu@izka.org.tr