Sözlük anlamı ticaret gemisi sahibi kimse (TDK, 2020) olan armatör daha geniş anlamı ile deniz yolu üzerinden ticaret ile uğraşan gerçek veya tüzel kişidir. Deniz taşımacılığında “donatan (shipowner)” olarak adlandırılan armatörler sahibi olduğu ya da kiraladığı gemilerle taşıma hizmeti verir, bu nedenle bir yatırımcı veya işveren konumunda çalışır (Armatör Nedir, 2020).

Türk Ticaret Kanunu’nda donatan “gemisini menfaat sağlamak amacıyla suda kullanan gemi sahibi” olarak tanımlanmaktadır. Kendisinin olmayan bir gemiyi menfaat sağlamak amacıyla suda kendi adına bizzat veya kaptan aracılığıyla kullanan kişi, üçüncü kişilerle olan ilişkilerinde de donatan sayılmaktadır (Nomer, 2014: 29).

Armatörün en önemli görevi gemisinde taşıdığı yükleri güvenli bir şekilde hedefe ulaştırmaktır. Bu çerçevede yüklerle ilgili gerekli prosedürleri hazırlamak, yük bilgilerini ve evraklarını toplamak, geminin yanaşması ve yükün boşaltılması esnasında liman işletmesi ile gerekli koordinasyonu sağlamak, geminin personel, yakıt, kumanya ve su gibi ihtiyaçlarını karşılamak ve gemide gerekli tamir ve bakımları yürütmek gibi sorumluluklara sahiptir (Armatör Nedir, 2020).

Türkiye’de 658 firma gemi sahibi olarak gemi işletmektedir. Bunlardan 552 tanesi Türk armatörlük firmasıdır. 22 ildeki bu firmaların toplam 1.806 adet ve 25.411.511 DWT ağırlıkta gemisi bulunmaktadır. Türkiye’nin en fazla armatörlük firması bulunan şehirleri sırasıyla İstanbul, İzmir, Mersin, Ankara ve Kocaeli’dir. İzmir 13 firma, 111 gemi ve 1.695.951 DWT ile toplam gemi tonajının %6’sına sahipken bu oran İstanbul’da %76, Ankara’da %3,4, Kocaeli’nde  %2,3 ve Mersin’de %0,3’tür (TAB, 2019).

Kaynakça:

• Nomer, F. (2014). Deniz Taşımacılığında Gemi Acentelerinin Yeri ve Önemi ve Bir Araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans tezi
• Türk Armatörler Birliği (TAB) (2019) Deniz Taşımacılığı Gözden Geçirme Raporu 2019.
• Armatör Nedir, Ne İş Yapar, 2020.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2020) Güncel Türkçe Sözlük.

Dr. Saygın Can OĞUZ
Uzman
Mavi Büyüme Politikaları Birimi
saygin.oguz@izka.org.tr