En basit tanımıyla biyokütle bitkilerin ve hayvanların (mikro-organizmaların) organik madde kitlesi anlamına gelmektedir. Biyokütle, bitkilerin fotosentez yolu ile kimyasal enerjiye dönüştürerek depoladığı güneş enerjisini bünyesinde barındırır.

5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’da ise biyokütle, organik atıkların yanı sıra bitkisel yağ atıkları, tarımsal hasat atıkları dahil olmak üzere, tarım ve orman ürünlerinden ve bu ürünlerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen kaynaklar olarak tanımlanmaktadır.

Avrupa Birliği’nin 2009/28/EC sayılı Yenilenebilir Enerji Direktifi’nde ise biyokütle, tarım, ormancılık ve ilgili endüstrilere ait biyolojik kökenli ve biyoçözünür^* olan ürün, atık/artıklar ile sanayi ve belediye atıklarının biyoçözünür parçaları olarak da tanımlanmaktadır. Biyokütle kaynaklarından elde edilen enerji biyokütle enerjisi olarak ifade edilmektedir.

Biyokütle enerjisi üç temel alanda kullanılmaktadır. Bunlar; elektrik, ısı ve ağırlıklı olarak ulaşım amaçlı kullanılan biyoyakıt üretimidir. Biyokütle ürünleri genellikle iki başlık altında ele alınmaktadır: verimi nispeten daha düşük olan, geleneksel, birinci nesil biyokütle ve daha yüksek verimli, modern, ikinci nesil biyokütle ürünleri. Geleneksel biyokütle kapsamında ele alınan ürünler, yoğunlukla gelişmekte olan ülkelerde kullanılan odun, odun kömürü ve hayvansal atıklardır.

Modern biyoenerji ürünleri ise temel olarak iki kategoride değerlendirilmektedir:

• Biyoetanol, biyodizel gibi ulaşımda kullanılan sıvı yakıtların üretimi,
• Organik atıkların yakma, piroliz ve gazifikasyon gibi metodlar ile oksijenli veya oksijensiz olarak yakılması ile enerji üretimidir.

Biyokütle kaynakları günlük hayatın her alanında karşımıza çıkan kolayca ulaşılabilecek kaynaklardır. Örneğin; odun, ayçiçek ve soya gibi yağlı tohum bitkileri, buğday samanı, fındık kabuğu, tarımsal atıklar, çay atıkları, zeytin çekirdeği ve posası, atık kâğıtlar, meyve sebze kabuğu gibi evsel organik atıklar, otlar; sap ve kök gibi diğer bitkisel atıklar, yosunlar, denizdeki algler, hayvan dışkıları, gübre ve sanayi atıkları, atık su arıtma tesisi çamurları biyokütle için kaynak oluşturmaktadır.

* Bir ürünün doğal organizmalar (bakteri, yosun, mantarlar) tarafından, tehlikeli olmayan ürünlere (su, CO2) doğal süreç içinde parçalanarak geri dönüştürülme yeteneği anlamına gelir.

Kaynakça:

• 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun
• Avrupa Birliği’nin 2009/28/EC sayılı Yenilenebilir Enerji Direktifi
• Deloitte, “Biyokütlenin Altın Çağı” , 2014

Hakkı Gökhan ELÜSTÜN
Uzman
Yeşil Büyüme Politikaları Birimi
gokhan.elustun@izka.org.tr