Derin Deniz Madenciliği
Derin deniz madenciliği, “deniz dibinde veya deniz suyunda cansız kaynakların üretimi, çıkarılması ve işlenmesi” (OECD,2016:47) olarak tanımlanmaktadır. Denizlerde madenler polimetalik nodüller, polimetalik sülfitler ve kobaltça zengin kabuklar olmak üzere üç farklı tür birikintide bulunmakta ve bu birikintilerin bakır, çinko, nikel, kurşun, indiyum, altın ve gümüş madenler yönüyle zengin olduğu tahmin edilmektedir (UFMS, 2017: 62).
AB tarafından mavi büyüme eylemi olarak kabul edilen derin deniz madenciliği, 1960’lardan beri ilgi uyandırmakla birlikte bu alanda henüz ticari madencilik faaliyeti başlamamıştır. Ancak son yıllarda derin deniz madenciliğine olan ilgi artmaktadır. Özellikle otomotiv sanayi, bilişim teknolojileri, yenilenebilir enerji sektörlerinin metal ihtiyacı; bakır, nikel, alüminyum, manganez, çinko, lityum ve kobalt gibi metallerin karasal rezervlerinin azalması; deniz madenciliğinden elde edilen cevherlerin tenör değerlerinin karasal madencilikle karşılaştırıldığında 2 ile 10 kat daha yüksek değerlere sahip olması nedeniyle yüzey ve yeraltı madenciliğinden daha karlı olma durumu, derin deniz madenciliğine ilgiyi artıran unsurladır (Avşaroğlu, 2018). Ayrıca bir ülkenin ithal edilen kaynaklara bağımlılığını azaltabilme potansiyeli de derin deniz madenciliğini cazip hale getirmektedir.
Diğer yandan, her madencilik türünde olduğu gibi derin deniz madenciliği söz konusu olduğunda da bilinmeyen ve potansiyel birçok çevresel sorun bulunmaktadır. Derin deniz madenciliğinin, deniz ekosistemlerini yok etme, potansiyel toksik tortu türlerini karıştırma, gürültü, titreşim ve indüklenen ışık nedeniyle türleri etkileme veya atık yönetimi yoluyla çevresel zarara yol açma potansiyeli bulunmaktadır (UFMS, 2017: 63). İlaveten, derin deniz madenciliği balıkçılık ve turizm faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyebilir ve bu durum da yerel ekonomilerin küçülmesine yol açabilir. Bu nedenlerden ötürü açık deniz madenciliğinin sürdürülebilir bir mavi ekonomi faaliyeti olarak kabul edilip edilmeyeceği tartışmalıdır.
Kaynakça
Mustafa ÜSTÜNEL
Uzman
Mavi Büyüme Politikaları Birimi
mustafa.ustunel@izka.org.tr