Küme Organizasyonu ve Küme Girişimleri

28 Nisan 2020

_ 3genajans

Küme Organizasyonu/Kuruluşu (Cluster Organisations) ve Küme Girişimleri (Cluster Initiatives)

Küme Organizasyonu; bir kümeyi oluşturan aktörleri, birlikte hareket etmelerini sağlayacak, aralarındaki işbirliğini ve rekabet avantajlarını güçlendirecek şekilde bir araya getiren, kümeyi ulusal/uluslararası platformlarda temsil eden, bu doğrultuda strateji oluşturan, tanıtım ve temsil görevleri üstlenen kuruluşlardır.

Avrupa Küme İşbirliği Platformu (ECCP), küme organizasyonlarını; yenilik kümelerinde işbirliği, ağ oluşturma ve öğrenmenin güçlenmesini destekleyen; kümede ve özellikle KOBİ’lerde yenilik faaliyetlerini artırmak için, uzmanlaşmış ve özelleştirilmiş iş destek hizmetleri sağlayan, küme içinde stratejik ortaklığı kolaylaştıran tüzel kişiler olarak tanımlamaktadır. (ECCP, 2016, 2020)

Platform bu tanımı yaparken, Avrupa Birliği tarafından yayınlanan AR-GE ve Yenilik İçin Devlet Yardımları Kılavuzundan faydalanmıştır. Kılavuzda yukarıdaki tanımdaki faaliyetlere ek olarak, yeni girişimlerin veya kuruluşların katılımını ve görünürlüğü artırmak için kümenin pazarlanması; küme faaliyetlerinin yönetimi; küme paydaşlarının gelişimi, bilgi paylaşımı, ağ oluşturma ve uluslararası işbirliğinin desteklenmesi amacıyla eğitim programları, çalıştay ve konferansların düzenlenmesi gibi kümelerin güçlendirilmesini sağlayacak başka görevler de belirtilmektedir. (EU, 2014)

Küme organizasyonları genel olarak dernekler şeklinde, bazıları kar amacı güden bazıları gütmeyen sivil toplum kuruluşlarıdır.

Küme Organizasyonları ve Küme Girişimleri terimleri bazı kuruluşlarca aynı anlamda kullanılsa da aralarında bazı farklar bulunmaktadır. Uzun bir süre küme girişimleri ve küme organizasyonları aynı anlamda kullanılmıştır.

Örneğin, The Cluster Initiative Greenbook 2.0 isimli çalışmada, küme girişimi (Lindqvist, G., Ketels, C., Sölvell, Ö., 2013) teriminin küme organizasyonu ile aynı anlamda kullanıldığı görülmektedir.

Kümelenme temelli bölgesel kalkınma yaklaşımıyla, hükümetlerin kümeleri ve kümelenmeyi, bölgelerin rekabet güçlerini artırmak hedefiyle geliştirmeye yönelik çalışmaları arttıkça, küme girişimi terimi farklılaşarak, genel olarak küme geliştirme çalışmalarını kapsayacak şekilde kullanılmaya başlanmıştır.

Cooke, bu terimi kümelerin desteklenmesi hedefiyle yapılan çalışmalar olarak 2001’deki çalışmasında kullanmıştır. (Cooke, P., 2001) ECCP, Smart Guide to Cluster Policy isimli çalışmasında modern küme siyasaları kapsamında bu ayrımı öne çıkarmakta ve Küme Girişimlerini; bir kümenin rekabet edebilirliğini desteklemek amacı ile yürütülen düzenli çabalar olarak tanımlamaktadır. Bu tanıma göre, bu çalışmalar kümelerin kendi kendilerine organize olabilmelerini ve kendi gelecek stratejilerini oluşturabilmelerini sağlayacak eylemleri kapsamaktadır. ECPP’ye göre, yürütülen küme girişimi çabalarını, genel olarak küme organizasyonları tarafından yönetilen ve rekabetçi bir süreçle uygulanan aşağıdan yukarıya yaklaşımla yürütülen destekler izler. (ECCP, 2016)

UNIDO’ya göre, küme girişimleri, hedeflenen alanlarda büyüme ve gelişme potansiyelini harekete geçirebilecek şekilde, teknik ve finansal kaynakların yoğun bir şekilde yönlendirilmesini kapsayan siyasa araçlarıdır. UNIDO Küme Geliştirme Yaklaşımında küme girişimlerini; firma ve kurumları, kümeye ve içinde bulundukları topluluklara fayda sağlayacak ortak eylemler yapmaya teşvik etmek olarak ele aldığını belirtmektedir. (UNIDO, 2013)

Bölgelerin ve toplumların işbirliği ve birlikte iş yapma kültürlerine göre, küme girişimleri farklı yaklaşımlarla yürütülmektedir. Bu çalışmalar bazı bölgelerde yukarıdan aşağıya, bazı bölgelerde ise aşağıdan yukarıya belirlenen veya gelişen eylemlerdir. Küme girişimleri bazı ülkelerde merkezi düzeyde, bazı ülkelerde yerel düzeyde yönetilir. Bazı ülke veya bölgelerde sadece kümelenmeyi desteklemeye yönelik organizasyonlar kurulmuştur. Kimi bölgelerde var olan küme dernekleri veya diğer küme organizasyonları ile çalışılır, kimi bölgelerde kümenin kendi organizasyonu olana kadar bir başka kuruluş çalışmaları üstlenir. Eğitimler, finansal destekler, uzman destekleri gibi pek çok farklı araç kullanılmaktadır. Çoğunlukla bölgelerde belli bir kritik kitlenin bulunduğu sektörler desteklenir, ancak bölgenin ekonomik yapısını güçlendirmek, akıllı uzmanlaşma çalışmalarını hızlandırmak, yeni iş alanları açmak için küresel trendler, bölgelerin yetenekleri ve potansiyeline göre yepyeni sektörlerde küme geliştirmeye yönelik girişimler de modern küme siyasalarına paralel şekilde daha fazla görülmektedir.

Kaynakça